Lichamelijk zwaar werk: een niet te onderschatten risico

De ernstige gevolgen van lichamelijk zwaar werk op de bagageafdeling van Schiphol kregen dit jaar veel aandacht in de media. Het gevaar is dan altijd dat zo’n situatie als een incident wordt gezien: ‘dat komt bij ons gelukkig niet voor.’ Die gedachte is niet terecht, blijkt uit een nieuwe factsheet fysieke belasting van TNO. Hierin staan ook tips om de risico’s aan te pakken.

Meer dan een derde (38%) van de Nederlandse werknemers moet lichamelijk zwaar werk doen, zo valt uit de TNO-factsheet op te maken. Ook komt zulk werk in heel veel sectoren voor: van de landbouw tot de zorg, en van de recreatie tot het onderwijs. De sector vervoer, waar ook Schiphol onder valt, staat met 52% hoog in de lijst van sectoren met veel lichamelijk zwaar werk. Maar de landbouw scoort met maar liefst 58% nog hoger. En de horeca, handel en bouw blijven met achtereenvolgens 50%, 49% en 47% niet ver achter.

Fikse risico’s op verzuim en uitval
Al dat zware werk blijft niet zonder gevolgen. Van alle werkgerelateerde verzuimdagen is bijna een kwart (23%) toe te schrijven aan klachten aan het houdings- en bewegingsapparaat, becijfert TNO. Precies een vijfde (20%) is toe te schrijven aan lichamelijk belastend werk. Ook zijn werknemers van 50 jaar en ouder die zulk werk doen duidelijk pessimistischer over hoelang ze denken te kunnen doorwerken. Waar werknemers zonder lichamelijk belastend werk gemiddeld verwachten door te kunnen tot 66,7 jaar, is dit bij mensen mét lichamelijk belastend werk 64,7 jaar.

Hoge kosten voor werkgevers
Naast werknemers betalen ook werkgevers een forse rekening. Verzuim door werkgerelateerde klachten aan het bewegingsapparaat kost hen in totaal € 1,5 miljard aan loondoorbetaling. In de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen en uitvoeringskosten gaat nog eens € 0,7 miljard om die zij voor een groot deel moeten bekostigen. Het risico van schadeclaims heeft TNO niet becijferd. Maar wie bij het te verwachten inkomensverlies wegens arbeidsongeschiktheid de wel berekende € 0,4 miljard aan zorgkosten optelt, moet concluderen dat zulke claims niet denkbeeldig zijn.

Aan de slag met stappenplan
De factsheet geeft werkgevers ook handvatten om lichamelijk zwaar werk aan te pakken. Een belangrijk hulpmiddel is de Wegwijzer Fysieke Belasting. Deze helpt werkgevers op weg met een stappenplan. De 5 stappen lopen van het in kaart brengen van signalen tot het invoeren van oplossingen en regelmatig evalueren van de resultaten. Ook is er aandacht voor het scheppen van draagvlak, het inrichten van een goed implementatieproces en het borgen van verbeteringen. Naast de uitgebreide versie van de Wegwijzer is in hetzelfde document ook een verkort exemplaar beschikbaar. Deze biedt de mogelijkheid om de stappen in versneld tempo te doorlopen.

Ondersteuning nodig?
Lichamelijk zwaar werk goed aanpakken kan een tijdrovende en uitdagende klus zijn. Onze partner Arbode heeft specialisten in huis die hierbij kunnen ondersteunen. Denk bijvoorbeeld aan ergonomisch onderzoek of aan toolboxen voor tillen en werken met handgereedschappen.